 |
Iraj شنبه, 1387/10/28 14:38:37
درود به همگی : با توجه به آثار اساتیدی چون کلنل وزیری ، روح الله خالقی وصبا ، دهلوی و از این دست ، در زمینه ارائه موسیقی سنتی ایران با عناصر موسیقی کلاسیک غرب (مثل ویلن ، پیانو و همچنین سازبندی ارکسترال کلاسیک ) ، به نظر شما آیا امکان استفاده مشابه از گیتار کلاسیک ( به معانی ساز و سبک ، هر دو ) در ارائه موسیقی کاملا سنتی ایرانی وجود دارد ؟ فرض را بر این بگذارید که پرده های ( فرت های ) مربوطه به گیتار اضافه شده است تا امکان دسترسی به همه نتهای مورد استفاده در موسیقی سنتی ایرانی فراهم باشد .
|
|
« نمایش همه نظرات »
« نمایش همه صفحات »
« نمایش 10 نظر قبلی »
|
 |
ashkyar سه شنبه, 1389/07/20 00:15:56
گذری بر موسیقی و سازهای ایرانی
در ایران باستان هنگام برآمدن و فرو رفتن خورشید گروهی به نواختن طبل و کوس و کرنا می پرداختند. در اوستا بخش یسناها آمده که پزشکان بیماران خود را با موسیقی ایرانی درمان می کردند.
در آن دوران سه نوع موسیقی آئینی (دینی)، بزمی و رزمی مرسوم بوده است، همچنین در جشن های طبیعت و روزهای تاریخی و ملی نواها و موسیقی ایرانی ویژه ای اجرا می شد. در دوران هخامنشیان سرودها و ترانه هایی به نام هوره در جنگ ها و جشن ها اجرا می کردند که امروزه در ایلام و سرزمین های غرب ایران با همین نام رایج است.
در دوران ساسانیان به ویژه بهرام گور و خسرو پرویز موسیقیدان هایی زیرنظر وزیر دربار «خرم باش» کار می کردند. در جشن های بزرگ، این نوازندگان و خنیاگران نواها و آهنگ های گوناگون اجرا می کردند. در شاهنامه آمده بهرام گور تعداد ده هزار لوری (خنیاگر) از هند برای شادی و پایکوبی مردم به ایران آورد.
نبد هیچ مانند بهرام گور
به داد و بزرگی و فرهنگ و زور
مشهورترین موسیقیدان های این دوران باربد، سرکش، رامتین، بامشاد، آفرین و نکیسای چنگ نواز بودند. باربد برای هر روز هفته نوایی ساخت که به هفت خسروانی معروف است. همچنین برای هر روز ماه سی لحن یا سی دستان و برای ۳۶۰ روز سال غیر از پنجه دزدیده، ۳۶۰ آهنگ یا ۳۶۰ دستان را ساخت. آهنگ جامه دران که در ردیف موسیقی ایرانی است از ساخته های نکیسا است که با چنگ نواخته است.
دستان دیگری به نام دستگاه راست است که باربد آن را ساخت و امروز جز دستگاه های هفتگانه موسیقی ایرانی است، همچنین باید به آهنگ ها و دستان نوروز بزرگ، آرایش خورشید، ماه برکوهان (ماه بالای کوهسار)، کین ایرج، سوگ سیاوش و گنج باد، گنج کاووس، تخت تاقدیس، فرخ روز، سوگ شیدیز و باغ شیرین اشاره کرد.
موسیقی ایرانی دارای هفت دستگاه به نام شور، ماهور، نوا، همایون، سه گاه، چهارگاه و راست پنجگاه است و آوازهای ایرانی دارای سه بخش: دستگاه، نغمه و گوشه است.
در ایران بعد از اسلام با اینکه موسیقی در اسلام نهی شده بود، با این حال دانشمندان اسلامی و موسیقیدانان بزرگ ایرانی درباره هنر موسیقی کتاب ها و نگارش هایی دارند.
▪ از آن جمله می توان به بزرگان موسیقی در دوره اسلامی اشاره کرد:
ـ نشیط فارسی: از پیشگامان و سازندگان موسیقی عربی در قرن اول هجری بوده است. (۸۰ هجری)
ـ ابراهیم موصلی (ارگانی) و پسرش اسحق موصلی متولد شهر ارگان فارس عودنواز بودند. ابراهیم شعر عرب را به آهنگ ایرانی آراست، گویند او نهصد نغمه موسیقی ساخته و پسرش نیز نوشته هایی در باب اصول موسیقی نگاشته که امروزه چیزی در دست نیست. (۲۳۵- ۱۲۵ هجری)
.....
|
|
ashkyar سه شنبه, 1389/07/20 00:17:35
....
ـ زریاب: یکی از موسیقیدان های ایرانی و شاگرد اسحق موصلی بوده و یکی از برجسته ترین خوانندگان و موسیقیدانان و نوازندگان عود در زمان هارون الرشید بود. یکی از آثار اوفی الاغانی است. (۲۴۶ هجری)
ـ ابوالعباس سرخسی یکی از نویسندگان ایرانی و از مردم سرخس بوده و درباره موسیقی دو کتاب از او باقی است. (کتاب الموسیقی الکبیر و کتاب الموسیقی الصغیر) (۲۸۶ هجری)
ـ ابوبکر زکریای رازی دانشمند بزرگ ایرانی که در ری به تحصیل علوم گوناگون زمان خود می پرداخت و درباره موسیقی کتاب فی الجمل الموسیقی را نگاشته است. در جوانی نیز عود می نواخت. (۳۱۳هجری)
ـ ابن خردادیه جغرافیدان ایرانی بوده و نیایش زرتشتی بوده اند و درباره موسیقی آثاری مانند آداب السماع، طبقات المغنین (درباره خوانندگان) و رساله ای درباره سازهای زمان ساسانی نوشته است. (۳۰۰ هجری)
ـ ابونصر فارابی بزرگترین دانشمند قرن سوم و چهارم هجری است و در تمام علوم زمان خود استاد بود و او را معلم ثانی بعد از ارسطو می دانند. فارابی موسیقی را در بغداد آموخت و سماع طبیعی ارسطو را چهل بار خوانده است و سازی شبیه قانون نیز ساخته است و درباره موسیقی، آثارش عبارتند از: کتاب الموسیقی الکبیر- و المدخل الی صناعته الموسیقی و کتاب الموسیقی.
ـ ابوعبدالله خوارزمی در اثرش مفاتیح العلوم از اصول موسیقی و ابزار و سازها سخن گفته است. (۳۷۰ هجری)
ـ رودکی شاعر نامدار و موسیقیدان بزرگ ایرانی که چنگ نیکو می نواخت. (۳۲۹ هجری)
ـ ابوعلی سینا دانشمند برجسته ایرانی معروف به شیخ الرئیس در زمان سامانیان می زیسته. او در حدود ۱۰۰ کتاب در رساله نوشته است و در بخشی از موسیقی سخن گفته است و یکی از نوشته های او درباره موسیقی المدخل الی صناعته الموسیقی است.
ـ صفی الدین ارموی یکی از دانشمندان بزرگ ایرانی است که حدود سال ۶۱۳ هجری در ارومیه به دنیا آمد. عودنواز چیره دستی بود و آثارش در مورد موسیقی کتاب های الادوار و شرفیه درباره پرده بندی عود و گام های موسیقی است.
ـ
|
|
ashkyar سه شنبه, 1389/07/20 00:18:43
.....
ـ قطب الدین محمودشیرازی نویسنده کتاب دره التاج که بخش بزرگی از آن درباره موسیقی است و در سال ۷۱۰ هجری درگذشت. رساله او در تاریخ موسیقی ارزش زیادی دارد.
ـ الجرجانی. شهرت جرجانی بیشتر در علوم ادبی و حکمت است و درباره موسیقی کتاب مقالید العلوم و دانش های دیگر سخن گفته است و در سال ۸۱۶ هجری درگذشت.
ـ عبدالقادر مراغی، نقاش و خوشنویس و عودنواز ماهری بوده است. از آثار او کتاب مقاصد الالحان و جامع الالحان درباره علم موسیقی است. (۸۳۸ هجری)
ـ احمدالمسلم الموصلی یکی از موسیقیدان های ایرانی است که کتاب درالنفی فی فن الموسیقی را درباره هنر موسیقی و موسیقی نظری نگاشته است. (۱۱۵۰ هجری)
● برخی از سازهای ایرانی در دوره پیش از اسلام به سه دسته رده بندی شده اند:
▪ سازهای بادی مانند نی و سرنا و...
▪ سازهای کوبه ای (ضربه ای) مانند تنبک و...
▪ سازهای زهی مانند کمانچه و غچک و...
▪ ارغنون: بر وزن اندرون، ساز-ی ایرانی است مشهور و بسیار قدیمی. گویند این سازایرانی را افلاطون وضع کرده است. در نوشته ها آمده ارغنون ساز و آواز هفتاد دختر خواننده و نوازنده است که جملگی یک چیز را به یک بار و به یک آهنگ با هم بخوانند و بنوازند.
▪ بربط: ساز-ی ایرانی است مرغابی شکل که کاسه کوچک و دسته بلند دارد و عرب ها آن را گرفته، کاسه چوبی را بزرگ، دسته را کوچک و کوتاه کرده و آن را العود نام نهاده اند.
▪ بیشه: سازی ایرانی است بادی که بیشتر شبانان از آن استفاده می کردند.
▪ توتک: بر وزن موشک ، ساز-ی ایرانی است مانند نی که چوپانان می نوازند.
▪ تنبور: بر وزن زنبور، ساز-ی ایرانی است مانند بربط. عرب ها به آن الطنبور می گویند.
▪ جلاجل: ساز-ی ایرانی است دف مانند همراه سنج و دایره.
▪ چغانه: بر وزن ترانه، ساز-ی ایرانی است کوبه ای شبیه قانون و برخی آن را همان قانون می دانند.
▪ چنگ: از سازهای ایرانی پیش از اسلام است که در ادبیات فارسی و نقش های باستانی به چشم می خورد و در اروپا این ساز به هارپ معروف است.
▪ دنبره: سازی ایرانی است شبیه تنبور و معرب آن طنبوره است.
▪ دهل: سازی ایرانی است ضربه ای که در زیر بغل گرفته می نوازند.
▪ رباب: سازی ایرانی است شبیه تنبور که کاسه ای بزرگ و دسته کوتاهی دارد و روی کاسه پوست آهو می کشند.
▪ رود: نام سازی ایرانی است قدیمی که در ادبیات فارسی همراه چنگ و رباب آمده است.
▪ زنگل: سازی است قدیمی که دارای زنگوله ها و جلاجل هایی است.
▪ سرنای: سازی است بادی که به آن نای رومی نیز گفته می شود.
▪ سنتور: سازی است خوش صدا که بر صفحه چوبی آن ۹ تا ۱۲ خرک با سیم های زرد و سفید دیده می شود و با مضراب می نوازند.
▪ سه رود: سازی ایرانی است که ترکیب شده از سه ساز چنگ و رباب و بربط.
▪ شاخ و شانه: نام یک ساز ایرانی قدیمی است.
▪ شاشک: بر وزن ناوک، سازی است معروف که به آن رباب نیز گویند.
▪ شاوغر: بر وزن گاوسر، سازی است بادی و نفیرش از کرنا کمتر است و به آن نای رومین نیز می گویند.
▪ شاه نای: که مخفف آن شهنای است که به سرنای رومی نیز معروف است.
▪ شش تا: نام سازی است که به تنبور شش تار معروف است.
▪ شوشک: سازی است که به آن رباب چهار رود نیز می گویند.
▪ شهرود: سازی است مانند موسیقار که ایرانیان و رومیان در بزم و رزم نوازند.
▪ عجب رود: از سازهای بادی است و مانند نی می نوازند.
▪ عربانه: سازی ایرانی است شبیه دف و دایره و بعضی به آن دایره حلقه دار می گویند.
▪ عود: همان بربط ایرانی است که عرب ها نام آن را العود نهاده اند.
▪ غیچک: نام سازی است معروف که امروزه به آن کمانچه می گویند.
▪ قانون: نام ساز ایرانی بوده که با دو حلقه یا زخمه با انگشتان می نوازند. امروزه به کشورهای عربی و ترکیه راه پیدا کرده است. نوازندگان این ساز در دوران تیموریان و سلجوقیان و صفویه زیاد بوده اند که می توان به حافظ قانونی، حافظ مضرابی و رحیم قانونی اشاره کرد که نقش آنها در عالی قاپو اصفهان دیده می شود.
▪ موسیقار: سازی است که از نی های بزرگ و کوچک به شکل مثلث به هم وصل است و دارای صدای جالبی است که درویشان و شبانان می نوازند و نام پرنده ای نیز است.
▪ مولو: سازی است که از شاخ آهو ساخته و دارای حلقه هایی نیز است.
▪ مهری: نوعی از ساز چنگ است و یکی از نام های چنگ است.
▪ نای مشک: نام سازی است بادی که به آن نی انبان نیز می گویند.
▪ نی هفت بند و نی لبک نیز از سازهای بادی ایرانی هستند.
منبع: ایران ملودی
|
|
ashkyar پنج شنبه, 1390/06/03 17:10:48
هنر تنظیم در موسیقی
فن تنظیم و هارمونیزه کردن موسیقی، چندین قرن در اروپا سابقه دارد، در حالی که سابقه آن در ایران، به یک قرن هم نمی رسد!
«علینقی وزیری» را می توان به عنوان بنیانگذار تنظیم موسیقی در ایران دانست. وی به پشتوانه ی علم و اطلاعات موسیقایی زیادی که در طی سال های متمادی در اروپا کسب کرده بود و نیز در کنار آن، آموزش هایی که در حیطه ی موسیقی ایرانی از اساتید بنام زمان خود، فراگرفته بود، توانست اولین گروه موسیقی و ارکستر را در ایران بوجود آورد.
در تئوری موسیقی، لفظ «ارکستر» به گروهی اطلاق می شود که نوازنده گان آن حداقل پانزده نفر باشند. اگر چه نوازنده گان گروه «وزیری» از این تعداد نیز بیش تر بودند ولی بعدها این لفظ برای گروه های کمتر از پانزده نفر نیز معمول شد. پیش از این که استاد وزیری چنین گروهی را گرد هم سازد، به ندرت پیش می آمد که چندین نوازنده با سازهای مختلف، در کنار یکدیگر به اجرای برنامه بپردازند و در صورتی هم که گروه نوازی می کردند، تمامی نوازنده گان از ابتدا تا انتهای قطعه، عینن یک ملودی مشترک را اجرا می کردند (از جمله این گروه ها، می توان به گروه نوازندگان انجمن اخوت اشاره کرد).
ممکن است در این جا سئوالی در ذهن تداعی شود که پس چه تفاوتی بین این گروه ها و ارکستر وزیری بود؟ نکته مهم این جاست که در اجرای قطعه ای که برای گروه یا ارکستر تنظیم می شود، هر کدام از نوازنده گان آن باید فقط ملودی و نت مخصوص به خود را بنوازند تا در مجموع نوازندگی همه اعضای گروه، ملودی اصلی قطعه به وجود آید. پس با اجرای یک نفر یا تعدادی از اعضای گروه، قطعه کامل نشده و هیچ مفهومی نخواهد داشت. پس نگهداری صحیح وزن قطعات در چنین گروه هایی، عامل بسیار مهمی در بهتر اجرا شدن قطعه است.
شاید پرسش دیگری نیز در این جا به ذهن برسد که چه لزومی دارد یک قطعه را برای سازهای مختلف تنظیم کنیم؟ در جواب این سئوال باید اول به این نکته اشاره کرد که اگر هر ساز، در جای خودش به کار گرفته شود، بهتر می تواند آن ملودی را به شنونده القاء کند.
دوم این که ویژه گی ها و وسعت سازها با هم متفاوت است. مثلن به هیچ وجه قابلیت های سنتور، نی و کمانچه یکسان نیست، بلکه هر ساز ویژه گی اجرای ریتم ها و ملودی های خاص خود را دارد (به طور مثال هیچگاه نمی توان چهارمضراب های مخصوص ویلن را با نی اجرا کرد).
به اشتباه این تصور پیش نیاید که حتمن یک قطعه باید برای تعداد زیادی از سازها تنظیم شود. بلکه ممکن است تنظیم یک قطعه، فقط برای دو ساز باشد (دوئت)، در حالی که این دو ساز نیز می توانند شبیه به یکدیگر نیز باشند. به طور مثال، دو سنتور که هر کدام نت مخصوص به خود را اجرا می کنند نیز، نوعی تنظیم به حساب می آید.
سازها در موسیقی غرب، به سه دسته کلی طبقه بندی می شوند:
یک - آرشه ای
دو - بادی
سه - ضربه ای (کوبه ای).
ولی این تقسیم بندی در موسیقی ایرانی کمی متفاوت و کلی تر است:
یک - سازهای ضربه ای
دو - سازهای کششی..
به صورتی که تمبک را در کنار سازهای زخمه ای (مانند تار و سنتور و...) و نی را نیز در کنار سازهای آرشه ای (مانند کمانچه و قیچک) قرار می دهند. (البته انواع دیگری از تقسیم بندی نیز وجود دارد).
تنظیم قطعه بر عهده شخص تنظیم کننده است. تنظیم کننده قطعه که گاهن سرپرست گروه نیز هست، بایستی حداقل یک ساز را به طور حرفه ای بنوازد و با دیگر سازها نیز به صورت مقدماتی آشنایی داشته باشد (بخصوص کلیدهای سل، دو، فا در نت نویسی).
تنظیم قطعه امری است بسیار مشکل و وقت گیر. شخص تنظیم کننده پس از تدوین ملودی کلی خود، باید سازهای موجود در گروه خود را طبقه بندی کرده تا ببیند از نظر حجم وسعت صدادهی تا چه حد بضاعت دارد. مسلمن حجم صدادهی یک گروه پنج نفره، خیلی کمتر از صدادهی یک ارکستر پانزده نفره است. شخص تنظیم کننده باید بر اساس تعداد نوازنده گانی که دارد، تنظیم خاصی بنویسد. مهارت در نوازنده گی نیز، بحث بسیار مهمی است. به این صورت که تنظیم کننده ی قطعه، باید کاملن از توانایی های نوازنده گی تک تک نوازنده گانش، مطلع باشد.
همانطور که قبلن ذکر شد، نت تنظیم قطعه، برای هر یک از سازها متفاوت است، اما باید به این مسئله نیز اشاره کرد که معمولن به دلیل حجم کم صدادهی سازهای کششی (به خصوص در موسیقی ایرانی) شخص تنظیم کننده، تنظیم واحد و یکسانی برای تمامی سازهای کششی می نویسد (یعنی تمامی سازهای کششی، نت واحدی را اجرا می کنند). به وسیله ی این متد، می توان تا حدودی بین سازهای مضرابی و آرشه ای، بالانس و توازن ایجاد نمود.
|
|
ashkyar پنج شنبه, 1390/06/03 17:11:09
یک تنظیم کننده ی حرفه ای کسی است که با وجود علم به ویژه گی های هر ساز، ساعت های متمادی را صرف مشورت با نوازنده گان دیگر سازها می کند تا بدین وسیله بتواند بهترین تنظیم را ارائه دهد. وی باید متوجه باشد که قسمت های مختلف قطعه را کدامیک از سازها بهتر می تواند اجرا کند تا حس زیباتری به مستمع منتقل شود.
در یک گروه، سازهایی هستند که برای اجرای ملودی، بسیار مفید و کاربردی اند. در کنار آن، سازهایی هم هستند که بیش تر برای پر کردن فضا و یا پشتیبانی از ملودی اصلی به کار می روند و به تنهایی کاربرد خاصی در قطعه ندارند. لازم به ذکر است برخی از تنظیم کننده ها براین عقیده اند که حتا باید برای تمبک و دف نیز، تنظیم خاصی نوشت.
شخص تنظیم کننده در نهایت امر، نت تنظیم شده برای هر ساز را به ترتیب اهمیت سازها، روی خط حامل بر روی کاغذی (پارتیتور) می نویسد و پس از آن، نت هر یک از سازها را نوازنده گان مخصوص خود می دهد و پس از آن تمرین را آغاز می کنند. البته اندک نوازنده گانی نیز هستند که قادرند نت مخصوص به خود را بدون تمرین قبلی و با نگاه کردن به پارتیتور خود اجرا کنند که البته به مهارت زیادی نیاز دارد (دشیفر).
زمانی که کلنل وزیری ارکستر خود را به وجود آورد، متوجه ی فقدان صداهایی زیرتر و بم تر از صدای «تار» شد که بسیار به آن احتیاج داشت. به همین دلیل، تار «سوپرانو» و «آلتو» را ابداع کرد و همین طور بعدها تارباس (بم تار) نیز ابداع شد. در سال های بعد، بنا بر احتیاج گروه ها و ارکسترها، سازهایی چون سنتورباس و سوپرانو و قیچک آلتو و باس نیز ساخته و به تدریج به کار گرفته شد.
پس از وزیری، افراد زیادی به تنظیم قطعات موسیقی پرداختند که از برجسته ترین آن ها می توان به «روح الله خالقی» ، «حشمت سنجری» ، «جواد معروفی» ، «حسین دهلوی» ، «فریدون ناصری» ، «فرامرز پایور» ، «محمد حیدری» ، «فرهاد فخرالدینی» ، «فریدون شهبازیان» ، «پرویز مشکاتیان» و «حسین علیزاده» اشاره کرد.
یک قطعه را ممکن است ده ها نفر بنا بر سلیقه خود، تنظیم کنند ولی همیشه تنظیمی ماندگار خواهد ماند و به دل می نشیند که پشتوانه ی آن، دانش موسیقایی و نیز ذوق هنری و زیباشناسی تنظیم کننده ی آن باشد.
|
 |
gholame tanbore shams دوشنبه, 1390/12/08 13:15:16
درود
نه.نه.نه
هر کسی هم این کار رو بکنه جز خیانت به سنت و فرهنگ کاری نکرده حتی اگر بهترین نوع موسیقی رو اجرا کنه.
|
|
ashkyar یکشنبه, 1391/05/22 17:53:39
گفته اند وقتی ویولونیستی به سبب دشواری فراوان اجرای آثار به بتهوون شکایت کرد او در پاسخ گفته است: خیال میکنید وقتی
روح با من حرف میزند ملاحظه ی ویولونی وامانده را میکنم؟
|
 |
hamid_sh یکشنبه, 1391/05/22 22:55:20
سلام
اقا اشکیار با ساز مقدس ویلون درست صحبت کن. بتهوون و تو بی خود کردید جفتتون.
.........شوخی کردم جدی نگیری.
ویوالدی (کشیش مو قرمز). او هم مانند بتهون مرد بزرگی بود علی رقم اینکه پدرش دوست داشت که راهبه بشه ودر نزد کلیسا باشه ولی خود به موسیقی علاقه داشت و در زمانی که در کلیسا بود به محض اینکه اهنگی به فکرش می افتاد سریع میرف وانو مینوشت. و چهار فصل ویوالدی شاهکار ان زمان به وجود امد. این چهار فصل رو که فکر کنم تمام افراد اونو شنیدن ولی نمیدونن از کیه و نمیدونن این اهنگها در سالهای 1700 ساخته شده ./
|
 |
نگین سه شنبه, 1392/01/27 17:43:37
یه سوال داشتم.
چرا بااینکه خیلی ساز های غیر سنتی وارد موسیقی ما شده اما چرا به هیچکدوم مثل گیتار بی اهمیت نیست؟اکثر مردم گیتار رو جز ساز های موسیقی و به طور کلی جزیی از موسیقی نمیدونن؟خوشحال میشم پاسخ بدید.
ممنون
|
 |
کوشا دوشنبه, 1393/06/24 16:30:44
علیزاده با تاکید بر حفظ حد و مرزهای موسیقی سنتی، گفت: درخواست دارم تا موسیقی سنتی را با سایر موسیقی‌ها آمیخته نکنید. صد نوع موسیقی را به نام موسیقی سنتی عنوان می‌کنند، بعد یک روز می‌بینیم که نوشته‌اند از موسیقی سنتی استقبال شده و یک روز می‌بینیم نوشته‌اند که از موسیقی سنتی استقبال نشده است. بسیاری از این موسیقی‌ها پاپ هستند. به عنوان نمونه همایون شجریان پاپ اجرا می‌کند. اینکه فرزند محمدرضا شجریان است که به معنا اجرای سنتی نیست. با بسیاری از سازهای قدیمی مثل کمانچه نیز می‌توان موسیقی پاپ اجرا کرد.
او افزود: چرا برخی فکر می‌کنند موسیقی پاپ بد و زشت است؟ اگر تقلید باشد زشت است. بسیاری از کارهای پاپ و رپ در ایران تقلید و ژست و اداست که آن را زشت کرده است. رپ در ایران چون تقلیدی است زشت است ولی وقتی به سیاهپوستی نگاه می‌کنیم که دارد با رپ به وضعیت زندگی خود اعتراض می‌کند زشت نیست.
|
|
« نمایش همه نظرات »
« نمایش همه صفحات »
|